Act of Faith / Noorderlicht Internationale Fotomanifestatie

Dit jaar zijn we naar een belangrijk fotofestival in Groningen geweest. In dit verslag zal ik mijn mening voer de tentoonstelling geven. Ten eerste ga ik de achtergrond die ik over het Noorderlicht Fotofestival heb gevonden presenteren en daarna ga ik over mijn eigen achtergrond schrijven. Verder ga ik de botsing tussen die twee achtergronden beschrijven. Aan het eind maak ik een samenvatting van het werk van drie fotografen die ik interessant vond.

Achtergrond van Noorderlicht

Het Fotofestival Noorderlicht confronteert de bezoekers altijd met een actueel maatschappelijk thema. Nu is de 14e editie van dit festival in Groningen. Het thema van dit jaar is “Act of Faith”. Het is de bedoeling dat de religie ter discussie wordt gesteld. Religie heeft verschillende vormen en gezichtspunten. 130 fotografen uit de hele wereld presenteren hun werk en geven een eigen interpretatie aan de religie.

Naast de fototentoonstelling zijn er ook satellietprogramma’s in de stad en provincie zoals: lezingen, debatten, boekpresentaties, interviews, films, seminars, masterclasses, etc. Noorderlicht probeert een podium voor fotografen te zijn. Niet alleen Nederlandse fotografen maar ook fotografen van andere nationaliteiten die hun eigen mening over maatschappelijke thema’s hebben. Ze hebben duidelijk een voorkeur voor documentaire fotografie.

Elk jaar zijn er bijtende thema’s te zien. Volgend jaar heeft Noorderlicht bijvoorbeeld ook zo’n thema. Het gaat over Oost-Europa “Behind Walls”. Het IJzeren Gordijn en de Berlijnse Muur zitten er vast in. Ook vroegere edities hadden belangrijke thema’s zoals in 2002 “Mundos Creados” hier werd aandacht besteed aan de fantasie van de regio.

Mijn achtergrond

Als ik weer een kind zou zijn, zou ik in niemand geloven. De mensen erven van hun ouders hun kerk, hun angsten en zelfs hun voetbalclub en niemand vraagt zich af of je het leuk zult vinden. Ik ben in een katholiek gezin geboren binnen een zeer katholieke cultuur. Ik ben gedoopt en ook heb ik de eerste en tweede communie gedaan.

Op de basisschool moest ik het oude testament een paar keer lezen. Ik vond het leuk zulke magische verhalen te lezen. De zee die in het midden leeg werd, brood dat uit de lucht viel, een hoop dieren in een groot schip, etc. Het was de “Lords of the Rings” of “Harry Potter” van vroeger.

Ik had een goede en vriendelijke relatie met “God”. Wij waren echte maatjes. Ik praatte elke avond met hem. Af en toe vergat ik dat en herinnerde mijn moeder me eraan. In de tentamenperiode praatte ik met hem meer dan één keer per dag. Als ik een slecht tentamen maakte, dacht ik dat hij het te druk had waardoor hij geen tijd had om mijn antwoorden te verbeteren.

Toen ik groter werd, kreeg ik steeds minder antwoorden van mijn goede maatje. Ik wist wel dat ik minder met hem praatte maar tja in de kerk zeggen ze dat hij altijd voor jou klaar staat. Het maakt niet uit wat voor persoon je bent. Hij zou altijd van jou houden.

Ik hoorde een keer een uitdrukking die in mijn hoofd is blijven hangen: “El que peca y reza empata” in het Nederlands zou het ongeveer zijn: “Iemand die zondigt en bidt, speelt gelijk“ Het is indrukwekkend hoeveel mensen die filosofie hebben. Vrouwen of mannen die vreemd gaan, komen religieus elke zondag naar de kerk. Mijn buurvrouw die altijd tegen mijn voetbalprestatie was, gaf altijd kapotte ballen terug wanneer ik “per ongeluk” de bal in haar tuin schopte tijdens mijn vrijeschop of een doelpunt. Zo waren er veel personen die niet netjes met Gods wet leven. Ze dachten dat het met één “onze vader” weer in orde kwam.

Daarna op de universiteit moest ik veel over verschillende schrijvers lezen o.a. Karl Marx, Friedrich Engels, Erich Fromm en Friedrich Nietzsche. Zij hebben allemaal hun eigen mening over het geloof. Bovendien waren er zoveel wetenschappelijke bewijzen die de religie kapot maakten. De kerk probeert ze echter met dogma’s te beschermen.

Op een gegeven moment liep ik tegen veel vragen aan: welke God is sterker? Allah, God, of misschien Itzamná, de God van de hemel in de Maya Cultuur? Waarom helpt God de moordenaar die ’s morgens om hulp vraagt en ‘s avonds een gebed opzegt om te danken voor het succes? Waarom zijn er veel mensen met honger? Terwijl de kardinalen en zelf de paus zoveel geld hebben. God is toch almachtig, hij kan alles doen!

Toen kwam mijn vriendschap met mijn onzichtbare vriend ten einde. Want als ik de religies meer probeer te begrijpen kom ik meer vragen tegen. Van Darwin tot Jezus. Dus ik heb besloten om geen religie meer te volgen en geen god meer te zoeken.

Nu heb ik geen bezwaar tegen religies. Ik denk zelfs dat het in sommige gevallen goed is dat de mensen ergens bang voor zijn. Op die manier doen ze minder slechte dingen. Het probleem is dat ze namens God vreselijke acties verrichten. Ik bekritiseer de mensen die een religie hebben niet maar ik vind het niet leuk als ze mij proberen te overtuigen dat ik beter met een religie kan leven.

Noorderlicht versus ik

Toen ik hoorde over Noorderlicht en het thema van dit jaar, had ik daar geen goed gevoel bij. Religie is een thema waar ik altijd sceptisch naar kijk. Daarna las ik meer informatie over de bedoeling van het fotofestival. Toen kreeg ik wel een prikkel om er heen te gaan. In het persbericht stond:”Geloof: onmisbaar voor de een, ondenkbaar voor de ander. Persoonlijk ervaren en gezamenlijk beleefd…”

Ik denk dat ik er een te hoge verwachting van had. Na lange tijd dat ik dit thema in de kast gestopt had, kwam nu de gelegenheid weer om erover te praten. Vooral de fotografische kijk van 130 fotografen vond ik interessant om te kunnen zien. Ik ging daar naar toe met een “open mind” en ik heb mijn vooroordelen over de religie thuis gelaten.

6 Oktober in Groningen was de dag van de waardheid. We gingen de AA-kerk binnen. Eerst heb ik een rondje gelopen en heb ik geprobeerd over de mensen heen enkele foto’s te zien. Ook probeerde ik een duidelijke volgorde te raden. Ik was namelijk zeer teleurgesteld over de manier waarop de tentoonstelling geregeld was. Veel foto’s door elkaar, foto’s die te hoog hingen en zelfs in een raar gangetje hingen foto’s.

Verder waren er bijna alleen maar foto’s over de slechte gevolgen van de religie en vooral veel foto’s over de religies van het Midden-Oosten. Ik voelde eigenlijk niets bijzonders. Ik denk dat het thema te breed is. Hoewel 130 fotografen een poging deden om iets te laten zien, miste ik veel andere kanten van “Act of Faith”. Ik voelde me gewoon niet met iets geconfronteerd. Niets indrukwekkends. Kortom, Het religieuze thema dat al hang in de kast lag, kan er rustig terug.

Later gingen we naar de andere locaties van het festival (2,3). Daar waren de foto’s beter gemonteerd, meer ruimte tussen de foto’s, mooie hoogte en zelfs was er informatie over de foto’s beschikbaar. Dat was in de kerk trouwens niet goed. De zwart-wit tentoonstelling was mijn favoriet. Niet om de berichten die de foto’s proberen te vertellen maar door de techniek die ze gebruikt hadden.

Geen enkele foto heeft een sterke indruk op mij gemaakt. Ik heb Latino fotografen gezocht vanwege mijn afkomst. Ik vond er alleen maar twee. Eén uit Argentinië en de andere uit Brazilië. Verder vond ik het werk van een Canadese vrouw wel apart. Over die drie fotografen ging ik meer onderzoeken.

De drie fotografen

Guillermo Srodek-Hart uit Argentinië. Die naam is trouwens geen veel voorkomende naam in Argentinië. Zijn foto’s vond ik interessant want ze hebben vele kleuren. Ik vind foto’s met veel kleur altijd bijzonder en vooral het verhaal dat hij heeft gekozen trok me erg aan. De spirituele en commerciële motieven aan elkaar gekoppeld door de religie. Op het Argentijnse platteland is “Gauchito Gil “ een personage die een soort Robin Hood in de negentiende eeuw was. Na zijn dood wordt hij een heilige. Zulke verhalen bestaan ook in mijn geboorteland Guatemala. Daardoor vond ik het een interessante fotograaf.

Cristian Cravo uit Brazilië. Hij heeft gemerkt dat de religie en het klimaat aan elkaar verbonden kunnen worden. Een apart gezichtspunt want in de hele wereld zijn er verschillende klimaten. Daardoor kunnen we zeggen dat er ook een verschillende relatie is tussen de religie en het klimaat. De bewoners van het Braziliaanse achterland geloven in een religie die te maken heeft met hun milieu en omgeving. Zijn foto’s in een indrukwekkend zwart-wit maken het verhaal sterker.

Diana Thorneycroft uit Canada. Ik denk dat zij de meest populaire fotograaf van het festival was. Haar werk is vooral creatief met zwarte humor en tegelijkertijd geeft ze duidelijk haar mening over de religie. Zij reconstrueert historische schilderijen waarop heiligen worden gemarteld. De foto’s waarop Mickey Mouse wordt gesacrifieerd is een van de mooiste beelden van de tentoonstelling. Ik houd van humor en zij heeft het. Dat is duidelijk.

Laatste woord

Misschien voelde ik niet de kracht van Noordenlicht, misschien ben ik er nog niet klaar voor of misschien was er gewoon geen kracht te voelen. Misschien heb ik meer fotofestivallen nodig om te kunnen vergelijken. Maar iets is wel duidelijk. De editie van dit jaar vond ik niet zo indrukwekkend.